---
Kortsluiting kan twee kanten opgaan: explosie en implosie.
Explosie:
Alles komt eruit. Woorden. Vuisten. Voorwerpen.
Implosie:
Heb je ooit een gebouw zien instorten? Ergens diep vanbinnen gaan de explosieven af, en even zou je zweren dat er niets gebeurt, en een paar seconden later - puin en stof en een groot gapend gat in de grond.
---
Het voelt als een elastiekje dat tot het uiterste wordt uitgerekt.
---
Wat ik niet wil horen:
Het is in orde.
(Dat is het niet.)
Je moet jezelf herpakken.
(Dat komt pas als ik daar klaar voor ben.)
Alles komt goed.
(Dat weet ik.)
---
Ik kijk je niet aan omdat ik niet wil zien dat jij me zo ziet.
---
Het voelt als het einde van de wereld. Het voelt alsof het nooit meer goed zal komen.
---
Wat ik nodig heb:
Ruimte
Tijd
Geen veroordeling
---
De neiging om met mijn hoofd tegen de muur te bonken is sterk, maar niet voortdurend aanwezig. Ik verzet me er zo goed mogelijk tegen, want:
a) mijn hersenen moeten nog langer mee
b) het maakt andere mensen bang
---
Kortsluiting is noodzakelijk. Het lucht op. Een emotionele aderlating. Een neurologische herstart.
---
Vraag me alsjeblieft niet of ik erover wil praten, want:
a) er is niks te zeggen
b) ik heb geen energie om te praten
---
Mijn eerste twaalf jaar houd ik het goed binnen. Zo goed dat ik bij de dokter en de spoedeisende hulp terecht kom met onverklaarbare hoofdpijn, hoge koorts, stijve nek en maagpijn. Steeds weer wordt me verteld dat ik geen keelontsteking, migraine of blindedarmontsteking heb. Wat ik wel heb ... dat is nooit duidelijk geworden. Die dingen komen en gaan, ogenschijnlijk zonder logische oorzaak.
Dan slaat de puberteit toe. De razende hormonen maken het onmogelijk om alles binnen te houden. Ik sla met deuren, huil ongecontroleerd bij de kleinste provocatie, storm het huis uit, verniel mijn stereo. Mijn woede wordt explosief. Ik schiet heen en weer tussen explosies en implosies.
Voor in de twintig en richting de dertig worden de explosies zeldzamer, maar de implosies worden erger. Ik kan geen emotioneel geladen gesprek (laat staan een ruzie) met mijn man hebben zonder te imploderen. De neiging met mijn hoofd tegen de muur te bonken ontstaat. En sprakeloosheid neemt een grote plaats in.
Mijn explosies als veertiger zijn op een hand te tellen. Implosies heb ik hoogstens een paar keer per jaar. Maar naarmate de kortsluitingen verminderen, klap ik vaker dicht. Dat is geen vooruitgang, maar verschuiving.
---
Het voelt alsof mijn hele lichaam roffelt, neuriet, zingt, trilt. De rails net voordat de trein aankomt. Een aangeslagen snaar. Een knetterende electriciteitsdraad die de nachtlucht geladen maakt.
---
Het lukt me voor 90% om hoofdbonken te vermijden. Het is alleen.... als de behoefte opkomt, voelt hoofdbonken goed. Het geeft ... voldoening?
---
Helpt het als ik getroost word?
Nee.
Wil ik dat de kortsluiting over is?
Ja, maar niet voortijdig.
Wil ik een knuffel?
Nee.
Ben ik in gevaar?
Nee. Ik ben me bewust van de grens tussen dit gedrag en echte zelfbeschadiging.
Wil ik gezelschap?
Als je zwijgend naast me wilt zitten.
Kun jij iets doen waardoor ik me beter voel?
Waarschijnlijk niet. Maar je kunt proberen geen dingen te doen die het erger maken.
---
Sprakeloosheid: het lijkt niet mogelijk om zinnig te praten. Er is een enorme druk in mijn hoofd, die spraak onderdrukt, de taalvorming tegenhoudt.
---
Mijn kortsluitingen zijn niet zozeer triggers, als wel drempels. Er is een omslagpunt. Een mentale rode zone. Als ik daar eenmaal terecht komt, is er geen weg terug.
---
Het voelt alsof je op een warme zomerdag een watermeloen op de grond laat vallen. Een onhandige beweging, hij glipt uit je handen, het moment dat de tijd stil staat voor de meloen ruw opensplijt en het vruchtvlees rondspat, een treurige puinhoop, plotseling onsmakelijk geworden. En niemand weet of hij het moet opruimen of er omheen moet lopen.
---
Dichtklappen is kortsluiting die niet over de drempel schiet. Mijn drempel wordt hoger of ik word minder gevoelig voor de waarschuwingssignalen naarmate ik ouder word.
---
Kortsluiting is gênant. Volledig verlies van controle. Vernederend. Ik voel me een kind. Rauw, ongefilterd te kijk staan.
---
Paniek. Hulpeloosheid. Angst.
---
Stel je voor dat je rent, zo ver je kunt, zo snel je kunt. Het gevoel als je stopt - intense opluchting, uitputting, snakken naar lucht, je hapt naar adem, je hele lichaam gefocust op in- en uitademen - zo voelt huilen bij kortsluiting.
---
Raak me alsjeblieft niet aan. Probeer me niet op te rapen, te bewegen, van houding te laten veranderen. Hoe ik ook terecht ben gekomen, zo voel ik me veilig. Als het niet prettig voor je is om mij opgerold tot een bal op de grond te zien liggen, moet je zelf bewegen - trek je terug uit de situatie.
---
Er ligt wel emotie aan ten grondslag, maar kortsluiting is een fysiek verschijnsel: het bonzende hart. Het trillen. Het ongecontroleerde huilen. De drang om je op te rollen en te verdwijnen. Het bonken met je hoofd. De behoefte je te verstoppen. Het verlangen naar diepe druk. Het verlammende gevoel in mijn tong en mijn keel. Het koude zweet.
---
Het fysieke proces moet zijn loop hebben. Onderbreek je het, dan begint het een paar minuten gewoon opnieuw. Geduld, geduld.
---
Wat ik nodig heb als ik bij aan het komen ben:
diepe druk
rust
begrip
doen alsof het niet gebeurd is
---
De herstelperiode is instabiel.
Eerst komt uitputting. Gemengd met woede, meestal gericht op mezelf, omdat ik de controle verloor.
Mijn filters komen niet gelijk terug online. Tenzij je met ongefilterde Asperger om kunt gaan, kun je beter voorzichtig zijn.
En tenslotte is er euforie. Een wijd open gevoel van lichtheid, van zweven, van kalmte.
====
Dit artikel is in december 2012 in het Engels geschreven door Cynthia Kim op haar weblog Musings of an Aspie. De Nederlandse vertaling is van Francijn Brouwer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten